Bu makalenin en son gözden geçirilme tarihi
Bu makalenin en son değiştirilme tarihi 30 Kasım 2017.

Bağışıklık sistemi nedir?

Bağışıklık sistemi vücudun mikroplara  ve başka "yabancı" maddelere karşı korunma mekanizmasıdır. Başlıca iki kısımdan oluşmaktadır.  Bir bileşeni olan B lenfositler  "yabancı" maddelere saldıran ve onları vücuttan uzaklaştıran proteinleri başka bir deyişle antikorları oluşturur. Bu sisteme bazen hümoral bağışıklık sistemi denmektedir.  Diğer bileşeni  T lenfositleri denilen ve "yabancı"  maddelere doğrudan saldırabilen özel beyaz kan hücreleridir. Bu sisteme bazen hücresel bağışıklık sistemi denmektedir. Bağışıklık sisteminini her iki bileşeninin gelişmesi zaman almaktadır. T lenfositlerinin koruyucu rol üstlenmesi, ve antikorların gelişmesi kişi spesifik "yabancı" tehditlere maruz kaldıktan sonra olur.  Yaşam boyunca bağışıklık sistemi "tehdit" oluşturan veya "oluşturmayanlar" olarak tanımlanmış  maddeler ve mikropları içeren geniş bir kütüphane geliştirir. Aşılanmalar  bu süreci kullanarak kütüphaneye katkıda bulunur. Kişinin bağışıklık sistemini  zayıflatılmış veya etkinsizleştirlmiş, artık hastalığa neden olamayan  bakteriler ve virüslere maruz bırakırlar.  Böylece kişinin bağışıklık sistemi onları tanıyacak, kişi ilerde bu mikropların bulaşıcı olan tipleriyle  temasa gelirse o kişiyi korumaya hazır antikorlar oluşturacaktır.

Normal olarak bağışıklık sistemi "kendinden olan" ve "olmayanı" ayırt edebilmekte ve "kendinden olmayanlar" olarak algıladığı dokulara saldırmaktadır. Bu her zaman olmasa bile genellikle arzulanan bir yanıttır. Hastaya organ nakli yapıldığında bağışıklık sistemi doğru olarak yeni organın" kendinden olmadığını'' algılayacak (tek yumurta ikizinden alınmadığı müddetçe)  ve ona rejeksiyon (ret olayı) denilen bir süreçle saldıracaktır.  Ret olayını önlemek için nakil yapılan hasta yaşamının geri kalan bölümünde bağışıklık sisteminin aktivitesini azaltan ilaçlar (immunosupresantlar) almak zorundadır.

Daha fazlası için
See Less
Otoimmün Bozukluklar hakkında
  • Otoimmün Bozukluklar nelerdir?

    Otoimmün bozukluklar, vücudun kendi dokularına karşı uygun olmayan bağışıklık yanıtı oluşturmasına neden olan hastalıklardır. Bazen bağışıklık sistemi vücudun normal bileşenlerinin bir veya birden fazlasını artık "kendinden" saymayacak ve kendi hücreleri, dokuları ve/veya organlarına saldıran  otoantikorlar  oluşturacaktır. Bu süreç iltihaplanma ve hasarlara, sonunda otoimmün bozukluklara yol açacaktır.

    Otoimmün hastalıkların nedeni bilinmemekle birlikte birçok olguda otoimmün hastalık geliştirmeye kalıtsal bir eğilimin mevcut olduğu görünmektedir. Birkaç otoimmün hastalık tipinde (örn:  romatizmal ateş) bir bakteri veya virüs bağışıklık yanıtını tetiklemekte, antikorlar veya T hücreleri , bir bölümleri enfeksiyon bulaştıran mikroba benzediği için normal hücrelere saldırmaktadır.  

    Otoimmün bozukluklar , birçok organa zarar verenler (sistemik otoimmün hastalıklar) ve yalnızca bir organ veya dokunun  otoimmün süreçle doğrudan hasarlandığı lokal bozukluklar olmak üzere iki genel tipe ayrılmaktadır. Ancak lokal otoimmün bozukluklar sıklıkla hedeflenen dokulardan  başka diğer organ ve sistemleri de etkilediğinden ayrımlar giderek kesinliğini kaybetmektedir. .En sık görülen bazı otoimmün bozukluk tipleri:

  • Sistemik Otoimmün Hastalıklar

     

     

  • Local Otoimmün Hastalıklar

     

    Bazı olgularda kişide birden fazla sayıda otoimmün hastalık bulunabilmektedir. Örneğin, Addison hastalığı olanlarda sıklıkla tip 1 diyabet , sklerozan kolanjit olanlarda ise ülseratif kolit bulunmaktadır.

    Bazı olgularda antikorlar spesifik doku veya organa yönlenmemiş olabilir. Örneğin, antifosfolipit antikorlar kandaki pıhtılaşma faktörleriyle reaksiyona girerek kan damarları içinde kan pıhtılarının oluşmasına (tromboz) yol açmaktadır.

    Otoimmun bozuklukların tanısı otoantikor kan testleri, iltihaplanmayı ve organ fonksiyonlarını  ölçen kan testleri , klinik tablo, görüntüleme gibi laboratuvar dışı incelemelerin  kombinasyonları ile konur, değerlendirilir ve izlenir. Halen otoimmün bozuklukların tedavisi mevcut olmamakla birlikte nadiren kendiliklerinden kaybolabilmektedirler. Birçok kişi hastalık belirtilerinde alevlenmeler ve geçici iyileşmeler yaşarken, diğerlerinde belirtiler  kronikleşebilir veya giderek daha fazla kötüleşebilir. Otoimmün bozuklukların tedavisi kişiye göre ayarlanır ve zamanla değişebilir. Hastalık belirtilerinin geçirilmesi, organ ve doku hasarının en alt düzeye indirilmesi ve organ fonksiyonlarının korunması hedeflenir. Yeni tedaviler ve otoimmün bozuklukların daha iyi anlaşılmasına yönelik araştırmalar sürmektedir.  Hastalar doktorlarıyla ve sevk edildikleri uzmanlarla tedavi seçeneklerini konuşmalıdır.

    Spesifik otoimmün bozukluklara ilişkin daha fazla bilgi için İlgili sayfalarda  hastalıklar ve internet siteleri listesine  bkz.

Makalenin Kaynakları

DİKKAT : Bu makale burada alıntılanan kaynaklarla birlikte Lab Tests Online Editöryal İnceleme Kurulunun  toplu deneyimlerine dayanmaktadır.  Bu makale belli aralıklarla Editörler Kurulu tarafından gözden geçirilmekte olup  inceleme sonucu güncelleştirlebilmektedir. Alıntı yapılan her yeni kaynak listeye eklenecek ve kullanılmış orijinal kaynaklardan ayırt edilecektir.

Thomas, Clayton L., Editor (1997). Taber's Cyclopedic Medical Dictionary. F.A. Davis Company, Philadelphia, PA [18th Edition].

Meskimen, S. et. al. (1 Nisan 2000 ). Management of Giant Cell Arteritis and Polymyalgia Rheumatica. American Family Physician, Practical Therapeutics [On-line dergi]. http://www.aafp.org/afp/20000401/2061.html http://www.aafp.org.

(Şubat 2003). Temporal Arteritis and Polymyalgia Rheumatica. Familydoctor.org [On-line bilgiler ]. http://familydoctor.org/x1509.xml h http://familydoctor.org.

Mayo Clinic staff (11 emmkuz 2004 ). Polymyalgia rheumatica. MayoClinic.com [On-line bilgiler ]. http://www.mayoclinic.com/invoke.cfm?id=DS00441 http://www.mayoclinic.com.

Mayo Clinic staff ( 20 Ağustos 2004). Giant cell arteritis. MayoClinic.com [On-line bilgiler ]. http://www.mayoclinic.com/invoke.cfm?id=DS00440  http://www.mayoclinic.com.

Peng, S. (24 Ekim  2003 . Polymyalgia rheumatica. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line bilgiler ].  http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000415.htm.

Clowse, M. (2 Ağustos 2003 ). Raynaud's phenomenon. MedlinePlus Medical Encyclopedia [On-line bilgiler]. http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000412.htm.

(1 Temmuz 2001). NINDS Vasculitis including Temporal Arteritis Information Page. National Institute of Neurological Disorders and Stroke [On-line bilgiler ]. http://www.ninds.nih.gov/health_and_medical/disorders/vasculitis_doc.htm http://www.ninds.nih.gov.

(Şubat 2001). Questions and Answers About Polymyalgia Rheumatica and Giant Cell Arteritis. National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases (NIAMS) [On-line bilgiler ]. http://www.niams.nih.gov/hi/topics/polymyalgia/index.htm http://www.niams.nih.gov.

(Mayıs 2001). Questions and Answers about Raynaud's Phenomenon. National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases (NIAMS) [On-line information]. Available online at http://www.niams.nih.gov/hi/topics/raynaud/ar125fs.htm through http://www.niams.nih.gov.

Pagana, Kathleen D. & Pagana, Timothy J. (© 2007). Mosby's Diagnostic and Laboratory Test Reference 8th Edition: Mosby, Inc., Saint Louis, MO.

(2002, Halen güncelleştirilmekte). Questions and Answers about Autoimmunity. National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases (NIAMS) [On-line bilgiler ]. http://www.niams.nih.gov/hi/topics/autoimmune/autoimmunity.htm http://www.niams.nih.gov. 18/2/07 tarihinden itibaren .

(2 Şubat 2007 tarihinde güncelleştirilmiş). Autoimmune Disorders [On-line bilgiler]. http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/autoimmunediseases.html. Accessed on 2/18/07.

(2006 Eylülünde gözden geçirilmiş). Scleroderma - Systemic Sclerosis [On-line information]. http://www.arupconsult.com/Topics/Autoimmune_Disease/Systemic_Sclerosis.html http://www.arupconsult.com. 17/ 2/17/07 tarihinden itibaren .

(2007 January 22). Scientists Spot Key Autoimmune Disease Genes. MedlinePlus HealthDay [On-line haberler -22/4/07 tarihinden sonra internet ortamından kaldıırlacaktır]. http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/news/fullstory_44202.html http://www.nlm.nih.gov. 2/17/07 tarihinden itibaren

(Şubat 2003 tarihinde Son olarak tamamen  İncelenmiş /Gözden geçirmilmiş). Autoimmune Disorders. Merck Manual Home Edition [On-line bilgiler ]. http://www.merck.com/mmhe/sec16/ch186/ch186a.html?qt=autoimmune%20disorders&alt=sh thttp://www.merck.com. 17/2/07 tarihinden itibaren

Daha fazlası için
See Less